Lamblioza (giardioza), tochoroba pasożytnicza, której objawem jest m.in. przewlekła biegunka. Lambliozę wywołuje pierwotniak onazwie Giardia intestinalis -ogoniastek jelitowy (giardia jelitowa, lamblia jelitowa). Inne nazwy tego pasożyta toGiardia duodenalis iGiardia lamblia. Choroba wwiększości przypadków ustępuje samoistnie; może także przebiegać bezobjawowo. Wjaki sposób dochodzi dozakażenia pierwotniakiem Giardia lamblia? Jakie objawy lambliozy powinny skłonić dowykonania badań? Wyjaśniamy.
- Kto choruje nalambliozę?
- Cykl życiowy Giardia lamblia idrogi zakażenia lambliozą
- Lamblioza ijej przyczyny
- Objawy lambliozy
- Jak wygląda rozpoznanie lambliozy?
- Leczenie lambliozy
Lamblioza todiagnozowana nacałym świecie choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego. Wywołuje ją pierwotniak Giardia lamblia, który żyje wjelicie cienkim idwunastnicy. Lamblioza tonajczęściej diagnozowana choroba pierwotniakowa. Szacuje się, żezakażonych Giardia lamblia jest około 20–40 proc. osób zamieszkujących wkrajach rozwijających się. Zakażenie dotyczy głównie dzieci wwieku poniżej 5lat –istotnym czynnikiem, który zwiększa ryzyko zachorowania, są złe warunki sanitarne. Mniej przypadków lambliozy notowanych jest wregionach uprzemysłowionych, jednak zewzględu naczęsto bezobjawowy lubskąpoobjawowy przebieg zakażenia lamblią jelitową, wiele zakażeń niejest rozpoznawanych.
Kto choruje nalambliozę?
W Polsce lambliozą może być zakażonych nawet około 25-50 proc. dzieci wwieku przedszkolnym iwczesnoszkolnym orazokoło 10 proc. osób dorosłych. Rocznie wPolsce diagnozowanych jest około 3000 klinicznie jawnych przypadków lambliozy. Warto jednak zwrócić uwagę, żezakażenia pasożytnicze często są pomijane naetapie diagnostyki przyczyn objawów m.in. zestrony przewodu pokarmowego. Bytujące wprzewodzie pokarmowym lamblie jelitowe mogą niewywoływać objawów chorobowych. Zakażenie giardią wwielu przypadkach ustępuje samoistnie, cotakże zaniża statystyki dotyczące zachorowań. Coważne –przechorowanie lambliozy niedaje nam trwałej odp*rności –tęchorobę pasożytniczą można przechodzić kilka razy.
Cykl życiowy Giardia lamblia idrogi zakażenia lambliozą
W cyklu życiowym pierwotniaka Giardia lamblia wyróżniamy dwa etapy:
- postać inwazyjną –cysta –ma4 jądra itwardą, odp*rną nadziałanie czynników środowiskowych otoczkę; abyzachorować, trzeba połknąć 10-100 cyst,
- postać dojrzałą –trofozoit –ma2 jądra i8 witek.
Na skutek oddziaływania nacysty kwasu solnego, który znajduje się wżołądku, uwalniane są trofozoity. Postaci dojrzałe Giardia lamblia niszczą powierzchnię jelita czczego, cowywołuje zaburzenia wchłaniania składników odżywczych. Kwasy żółciowe powodują, żedorosłe lamblie jelitowe ponownie przekształcają się wcysty, anastępnie są wydalane wraz zkałem, stanowiąc źródło zakażenia. Badania dowiodły, żewzaledwie 1g kału osoby zakażonej może znajdować się kilkadziesiąt tysięcy cyst.
Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową –lamblioza tojedna zchorób brudnych rąk. Chorobą możemy zarazić się przez bezpośredni kontakt zosobą, uktórej występują objawy lambliozy, nosicielem lubchorym zwierzęciem np. psem bądź kotem orazzwierzętami dzikimi. Lambliozą możemy również zarazić się podczas picia nieprzegotowanej wody zeźródełek napotykanych np. natrasie wakacyjnych wycieczek, kąpieli m.in. wbasenie, jeziorze lubrzece. Dlatego podczas kąpieli wtakich zbiornikach niepowinniśmy połykać wody. Dozakażenia może także dojść podczas jedzenia niegotowanych potraw, jednak obecność cyst wpożywieniu niejest częstą przyczyną zachorowania.
Lamblioza ijej przyczyny
Najczęściej rezerwuarem pasożyta są naturalne isztuczne zbiorniki wodne, wktórych znajdują się ścieki. Cysty mogą również znajdować się wwodzie kranowej, która pozyskiwana jest zeskażonych zbiorników. Dotyczy toprzede wszystkim krajów strefy międzyzwrotnikowej. Jeżeli chcesz uniknąć zakażenia np. podczas wakacyjnych podróży, płucz jamę ustną imyj twarz wodą butelkowaną, atakże unikaj picia napojów, które mogą zawierać nieprzegotowaną wodę. Ryzyko zakażenia zmniejsza również unikanie pokarmów nieznanego pochodzenia.
Cysty roznoszone są także zapośrednictwem rąk –jeżeli np. chore dziecko nieumyje rąk poskorzystaniu ztoalety, tobardzo łatwo dochodzi dozakażenia członków rodziny.
Ryzyko zakażenia zwiększają m.in. przebywanie wdużych skupiskach dzieci, zaburzenia odp*rności, wyniszczenie organizmu orazkontakty seksualne oralno-analne.
Zakażenie lambliozą wprzypadku dzieci może wywołać intensywne objawy choroby np. luźne stolce iwymioty, które mogą doprowadzić doodwodnienia organizmu. Najczęstszą przyczyną zakażenia udzieci jest nieprzestrzeganie zasad higieny rąk. Uosób dorosłych zakażenie giardią jelitową często mazwiązek zkontaktami seksualnymi. Wwiększości przypadków zakażenie lamblią jelitową przebiega bez nasilonych objawów zestrony przewodu pokarmowego.
Objawy lambliozy
Objawowe zakażenie lamblią jelitową jest chorobą onagłym początku, która rozpoczyna się po7-21 dniach odwniknięcia pasożytów doorganizmu. Objawy lambliozy tom.in.:
- bóle brzucha,
- skurcze brzucha,
- bóle głowy,
- utrata apetytu,
- spadek masy ciała,
- stan podgorączkowy lubumiarkowana gorączka,
- nudności,
- biegunka.
Ostra lamblioza trwa średnio 2-4 tygodnie. Objawy mogą mieć różne nasilenie. Wprzypadku około 30-50 proc. chorych lamblioza przechodzi wpostać przewlekłą, której objawy tom.in.: tłuszczowe stolce, objawy niedoborów żywieniowych, które spowodowane są przez zaburzenia wchłaniania, osłabienie, wzdęcia, ubytek masy ciała. Objawy niemają znacznego nasilenia –są dużo łagodniejsze niżwprzebiegu ostrego zakażenia ipojawiają się okresowo.
W przebiegu lambliozy występują również objawy nietypowe np. wysypka alergiczna, reaktywne zapalenie stawów, zapalenie dróg żółciowych. Skutki uboczne lambliozy tom.in. spowodowane biegunką odwodnienie orazzaburzenia elektrolitowe, objawy niedoboru witamin iminerałów, niedokrwistość zniedoboru żelaza, kwasu foliowego iwitaminy B12, ogólne osłabienie iwyniszczenie organizmu, atakże uciążliwe objawy związane zalergią naantygeny pierwotniaka.
Jak wygląda rozpoznanie lambliozy?
Diagnostyka wkierunku lambliozy uwzględnia m.in. badanie kału naobecność cyst, badanie kału metodą PCR, badanie kału metodą ELISA, badanie treści dwunastniczej, która pobierana jest podczas endoskopii, atakże badanie wycinka błony śluzowej zjelita cienkiego lubdwunastnicy, jeżeli objawy chorobowe kwalifikują pacjenta dobadania endoskopowego.
Leczenie lambliozy
Leczenie lambliozy uwzględnia podawanie leków przeciwpasożytniczych orazleczenie objawowe, które ukierunkowane jest m.in. naredukcję biegunki. Leczenie powinny przejść wszystkie osoby zakażone! Niezbędne jest poddanie kuracji wszystkich domowników osoby chorej.
Czytaj też:
Bąblowica –jak dochodzi dozakażenia, objawy, rozpoznanie ileczenieCzytaj też:
Zatrucie pokarmowe –najczęstsze przyczyny, objawy, jak długo trwa ijak jeleczyć
Źródła:
- Zdzisław Dziubek, Choroby zakaźne ipasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2012
- Davidson, Choroby wewnętrzne, Tom 1, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, 2021
- Alicja Wiercińska-Drapało, Giardioza —obraz kliniczny, rozpoznawanie ileczenie, Gastroenterologia Kliniczna, tom 2, nr 3, 2010, s. 98–102
- Alicja Buczek, Choroby pasożytnicze –epidemiologia, diagnostyka, objawy, Koliber –Oficyna wydawnicza Fundacji naRzecz Zwalczania Kleszczy iProfilaktyki wChorobach Odkleszczowych, Lublin, 2005
